VARLIK BARIŞI DÜZENLEMESİ

7269 sayılı BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE

BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN

(7269 sayılı Yasanın 21. Maddesi ile 193 sayılı Yasaya Eklenen 93. Geçici Maddenin Amacı, Konusu , Kapsamı ve Uygulaması )

I- AMAÇ:

Yasa ve uygulama tebliği ile temel amaç; yurttaşlarımızın yurtdışında ve ülkemizdeki kayıtdışı varlıklarının; ekonomimize kazandırılmasıdır.

Bu amaca ulaşmak için; bu varlıkların elde edilmesinden kaynaklanan vergisel yükler ve cezai sorumluluklar bakımından bireylere bir “bağışıklanma” getirilmiştir.

Yöntemine uygun olarak, gerek yurtdışından getirilen, gerekse ülkemizde bulunan bildirime konu varlıkların; kişisel olarak serbestçe kullanılmasının ve ekonomiye kazandırılmasının alanakları da düzenlemeye konu edilmiştir.

II- KAPSAM ve KONU:

1- Yasanın 21. Maddesinin 1. fıkrası Uyarınca “yurtdışında bulunan varlıklar”yönünden kapsam;

-Tüm Gerçek ve tüzelkişileri kapsar.,

-Varlıklar, yurt dışında bulunması, 30/6/2021 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirilmesi ve bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi koşuluyla;

- para,

- altın,

- döviz,

- menkul kıymetler

- diğer sermaye piyasası araçlarıdır.,

Bu kapsamda bulunan ve yukarıda belirlenen koşullarda bildirimi yapılarak Türkiye’ye getirilen varlıkların sahibi gerçek ve tüzelkişiler;

(a) Bildirime konu varlıkları; serbestçe tasarruf edilebilecektir. (Md:21/1.)

(b) Yukarıda yer verilen Türkiye’ye “getirilme” ve Yasanın yürürlüğünden önce “yurtdışında bulunma” koşullarının iki ayrıksı durumu bulunmaktadır:

(i) Birincisi; yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30/6/2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılır.(Md:21/2)

(ii) İkincisi; Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla (11/11/2020) kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu maddenin yürürlüğe girmesinden (11/11/2020) önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır.

2- Yasanın 21. Maddesinin F. fıkrası Uyarınca “Türkiye’de bulunan varlıklar” yönünden kapsam;

-Varlıkların sahibi gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmalıdır,

-Varlıklar Türkiye’de bulunmalı, ancak yasal defter ve kayıtlarda yer almamış olmalıdır,

-Varlıklar para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlardan oluşabilir,

-Varlıklar , 30/6/2021 tarihine kadar vergi dairelerine bildirilmelidir

(a) Vergi Dairesine bildirilen “para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından oluşan varlıklar”, istenirse 30/6/2021 tarihine kadar yasal defterlere kaydedilebilir. Bu durumda;

(i) Kaydedilen varlıklar dönem kazancının belirlenmesinde dikkate alınmaz,

(ii)Söz konusu varlıklar;

- vergiye tabi kazancın tespitinde,

-kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir.

(b) Vergi Dairesine bildirilen “taşınmaz varlıklar” ise; istenirse ayni sermaye olarak konularak işletme kayıtlarına alınabilir. Bunun durumda, koşul olarak;

-Vergi Dairesine bildirim tarihi itibari ile “sermaye arttırım kararının “ alınmış olması,

-Sermaye arttırım kararının; Vergi Dairesine bildirim tarihini izleyen onuncu ayın sonuna (bu durumda 31/10/2021 tarihine) kadar ticaret siciline tescil edilmesi gerekmektedir.

3-Hukuksal Sonuç:

Bu yasa kapsamında bildirilen, süresi içinde ülkeye getirilen veya ülkemize getirilmemekle birlikte yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan kredilerin kapatılmasında kullanılan yada yasanın yürürülüğe girdiği tarihten önce (11/11/2020) sermaye avanslarının karşılanmasında kullanılmış yurtdışındaki varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

III- YASADAN YARARLANMANIN YÖNTEMİ ve UYGULAMA:

Yararlanmaya yönelik yöntem, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresince çıkarılan bir Tebliğ* ile düzenlenmiştir. Buna göre; kişisel varlıkların ülkemize getirilmesi yanında şirketlerin kanuni temsilcileri ve/veya ortaklarının varlıklarının şirket adına bildirimi ve muhasebeleştirilerek, her iki durumda da serbestçe kullanılmaları ve vergi incelemelerinden bağışıklanmaları olanaklıdır.

Yasadan yararlanmanın Koşulları:

(i) Yasa kapsamından yararlanacak varlıkların kapsamı;

- para,

- altın,

- döviz,

- menkul kıymetler

- diğer sermaye piyasası araçlar olarak sayılmakla birlikte;

-Taşınmazlar gibi kapsama girmeyen varlıkların da; “… 30/6/2021 tarihine kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülmek suretiyle söz konusu madde hükümleri çerçevesinde Türkiye’ye getirilmesi olanaklıdır(Tebliğ md. 4/4).

(ii) Bildirim Koşulu;

- Varlıklar; 30/6/2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildirilmelidir.

- Bildirimler; gerçek kişiler yönünden bizzat yapılabileceği gibi, gerecek ve tüzelkişiler yönünden yasal temsilcileri ve/veya vekilleri aracılığıyla yapılabilecektir.

- Bildirimler; Tebliğin eki EK 1 form ile yapılacaktır.

- Bildirimlerin yapılacağı yerler; para, altın, döviz için ülkemizdeki bankalar; menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına özgü olarak ise aracı kurumlardır.

- 30.06.2021 tarihine kadar birden fazla bildirim yapılabilecektir.

(ii) Varlıkların Türkiye’ye getirilme koşulu:

-Varlıklar; kural olarak yukarıda yer verilen bildirim tarihinden itibaren üç ay içerisinde getirilmelidir. Türkiye’ye getirme;

*Fiziki olarak getirme: Bu durumda; yurt dışında bulunan söz konusu varlıkların Türkiye’ye fiziki olarak getirilmesi sırasında yapılan deklarasyon/bildirime istinaden Gümrük İdaresinden alınan belgeler, varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecektir.

** Bir hesaba transfer edilme: Bu durumda; banka dekontu veya aracı kurum işlem sonuç formları, varlıkların Türkiye’ye getirilmiş olduğunun tevsikinde kullanılabilecektir.( Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak hesaba ilgili varlığın transferi işlemlerinde, bildirimde bulunan hesap sahibi ile yurt dışından varlığı transfer edenin farklı kişiler olmasının söz konusu hükümden faydalanılması açısından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.)

***Fiziki olarak getirilmesi ve/veya aracı kurumlarda bir hesaba transfer edilmesi olanaklı olmayan bir hesaba transfer edilmesi mümkün olmayan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aracı kurumlara bildirilmesi biçiminde olabilir.

(Varlıkların Türkiye’ye getirilme koşunun iki ayrıksı durumu; yukarıda (I.) bölümde yasa ile belirlendiği gibi, Tebliğde de aynen yer almıştır.)

-Varlıklar, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmelidir.

Açıklama: Yurtdışındaki varlıkların, ülkemize getirilmesi bakımından vergi mükellefiyeti koşulu aranmadığı gibi, bu kişilerin aynı zamanda ülkemizde “gelir” ve “kurumlar vergisi” mükellefi olması durumunda; getirdiği varlıkları yasal defter ve kayıtlarına işlemesi durumu “seçimlik” olarak düzenlenmiştir.

Bir başka deyişle, bu varlıkların ilgilinin mükellefiyetine ilişkin yasal defterlere kaydı yararlanmanın koşulu ve/veya bir zorunluluk değildir. Ancak; varlıkların muhasebeleştirilmesi durumunda da, bu varlıklar “vergilendirmeden bağışıklanmış” ve işletmeden “serbestçe kişisel olarak çekilmesinin” koşulları da ayrıca düzenlenmiştir.(Tebliğin 9. Maddesinde muhabeleştirme ve kayıtlara geçirilmenin yöntemi düzenlenmiştir.)

Av. Özgür Deniz ÖZDİREK